Ze keek me aan met het vuur van verdriet in haar ogen. “In één klap was ik 10 jaar ouder.” Haar blik laat mijn ogen niet los en ik voel kippenvel over mijn boven- en onderarmen trekken. “Niemand vertelt je dit. Niemand snapt het ook. Ik hoor jouw verhaal over de overgang en denk alleen maar ‘dat heb ik niet beleefd’. Zonder waarschuwing was ik opeens zoveel ouder dan al mijn vriendinnen.”
We zitten in fluffly bioscoopstoelen; andere mensen verlaten de zaal al na de workshop Veerkracht in de Overgang. Voor haar was er dus helemaal geen overgang. Zal die er mogelijk nooit zijn. Haar hormoontherapie werkte zo effectief, dat zij in één klap haar eigen hormonen kwijt was. “Je kijkt me aan alsof je dit verhaal nog nooit eerder hebt gehoord” zegt ze, haar ogen nog nat van emotie. “Ik heb het ook nog niet eerder gehoord,” zeg ik. Even vraag ik me af of ik me nu hoor te schamen, verontschuldigen, klein hoor te maken. Ik slik en vraag of ze me meer wil vertellen.
Hormonen stimuleren en ondersteunen; daar profiteert de tumor van
Bij haar was het borstkanker. De groei van de tumor in haar lichaam werd gestimuleerd door hormonen; kleine, krachtige moleculen die ons lichaam van nature aanmaakt. Zodra kankercellen hierop gaan reageren, kunnen ze rekenen op continue toevoer van stimulerende signalen. Want hormonen zoals testosteron en oestrogeen hebben belangrijke functies in ons lichaam, en het is erg gezond en zinvol om ze te produceren. Dat doen we dus ook. En de tumor profiteert mee.
Zoals een plant verpietert als het geen zonlicht meer ontvangt, zo krimpt een hormoongevoelige tumor bij gebrek aan hormonen. En dat is exact waar “hormoontherapie” op gericht is. Ik schrijf het woord tussen aanhalingstekens, want er bestaat een betere term voor deze behandeling. Anti-hormoontherapie. Medicatie, pillen of injecties met als doel de werking van hormonen te blokkeren.
KWF geeft deze definitie: “je krijgt medicijnen die de aanmaak van hormonen beperken. Of die ervoor zorgen dat je hormonen minder invloed hebben. Deze behandeling remt of blokkeert de werking van [je eigen] hormonen. Zonder die ‘eigen’ hormonen overleven de kankercellen minder goed of helemaal niet.[1]”
Waarom weten we dit niet?
Terug naar de bioscoopstoelen. De theorie van anti-hormoontherapie was me al wel bekend. Wat raakte er dan zo? De impact. De gigantische impact die deze behandeling kan hebben op jou als persoon. Op je karakter, je levenslust, je lichaam, zelfs je denken en waar je verlangen naar uit gaat. De enorme wending die je leven en jouw beleving van het leven opeens radicaal maakt. Want je verandert. Essentiele moleculen in je lichaam functioneren niet meer.
Als je er over nadenkt, is het logisch. Hormonen zoals oestrogeen en testosteron hebben een enorm scala van functies in het lichaam. Ze geven je energie (zelfs op cellulair niveau), ze beïnvloeden je brein, je spieren, je botten. Het is ontzettend logisch dat wanneer die functies wegvallen, jij je voelt alsof je bent overreden door een vrachtwagen. Of, zoals in dit verhaal, “opeens 10 jaar ouder dan mijn vriendinnen”.
Als het dan zo logisch is, waarom wist ik het dan niet? Waarom wist zij het niet? Valt ons nu iets kwalijk te nemen? Hadden we ons huiswerk beter moeten doen?
Deze vragen verdienen een gesprek
Het blijft opmerkelijk: als het over hormonen gaat, valt het gesprek vaak stil. Of het nu gaat om de overgang, menstruatie, libido of ouderdom; het onderwerp lijkt nog steeds omgeven door ongemak. Dat is ook niet zo gek, want we associëren hormonen met problemen. Een vrouw die plotseling last krijgt van opvliegers of emotionele schommelingen? Ach, de overgang Een tiener die ineens opstandig wordt of puistjes krijgt? Puberteit, het zullen de hormonen wel zijn…
Door hormonen te reduceren tot clichés, missen we de kans om ze echt te begrijpen en er open over te praten.
Wat we niet begrijpen, daar kunnen we niet op inspelen. Of anders geformuleerd… en dit is misschien wel één van mijn favoriete uitspraken: kennis over hormonen geeft je de kans keuzes te maken die goed bij jou passen.
Hoe voel jij je na de behandeling? Hoe beïnvloedt het je lichaam en geest? Weet je welke hormonen nu geblokkeerd zijn? En welke effecten dat wellicht heeft op je lijf, je brein, je hele “zijn”?
Dit zijn vragen die niet in stilte gesteld hoeven te worden, maar juist een gesprek verdienen. Ik schreef dit verhaal voor Kanjer, omdat ik geloof dat dit een platform is dat het gesprek wil starten. Dat jou wil verbinden met anderen en met kennis die je verdient. Zodat jij snapt wat hormonen doen in je lichaam. En hoe jij, ook met lagere concentraties van deze hormonen, weer de beste versie van jezelf kunt zijn.
Deze blog is gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Ik zette het op papier voor Kanjer.nl, een platform dat ex-kankerpatiënten helpt om weer grip op hun leven te krijgen. Kanjer biedt mentale, fysieke en emotionele ondersteuning, en ook concrete handvatten via adviezen van experts. Het platform geeft steun en inspiratie om de weg van herstel in te slaan, wanneer de meeste (na)zorg in Nederland ophoudt. Met als doel? Dat mensen zich weer krachtig en in balans voelen, weer de beste versie van henzelf worden, na alle behandelingen.
[1] https://www.kanker.nl/soorten-behandelingen/anti-hormonale-therapie
